Infekcje
FITOTERAPIA W INFEKCJACH GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH
Jesień, zima i wiosna to okres nasilenia infekcji górnych dróg oddechowych. Niska temperatura wdychanego powietrza, jesienny spadek odporności, różnice temperatur i wyziębienie organizmu znacznie zwiększają częstotliwość zachorowań.
Najczęściej mówimy o infekcjach typu wirusowego, które doskonale poddają się terapiom z użyciem ziół i preparatów pochodzenia ziołowego. W każdym z domów funkcjonują „babcine” metody i wiele z nich w zupełności wystarcza w terapii tego typu schorzeń.
KATAR- NIEŻYT BŁONY ŚLUZOWEJ NOSA
Katar jest najczęściej spotykanym objawem nieżytu błony śluzowej nosa. Zadaniem nosa, jako pierwszego odcinka dróg oddechowych, jest ogrzewanie, nawilżanie i oczyszczanie wdychanego powietrza. Najczęstszą przyczyną kataru są infekcje wirusowe, powodowane zwykle przez rhinowirusy, które powodują uszkodzenie błony śluzowej, czego objawem jest obrzęk i zwiększona przepuszczalność śluzówki nosa. Ludowe porzekadło wg którego „katar leczony trwa siedem dni, a nieleczony tydzień” ma w sobie wiele prawdy, warto jednak pamiętać, że można i należy łagodzić jego męczące objawy. Doskonałym rozwiązaniem są inhalacje ziołowe z użyciem młodych pączków sosny, tymianku, szałwii, mięty czy rumianku. Powodują one rozrzedzanie wydzieliny błony śluzowej nosa, ułatwiając wydmuchiwanie wydzieliny, a uwalniające się po podgrzaniu roztworów wodnych olejki eteryczne( menthol, borneol,olejek terpentynowy, i in.) powodują obkurczanie błon śluzowych ułatwiając oddychanie.
Wyjątkowo skutecznym i prostym sposobem walki z katarem jest smarowanie okolic nosa maściami zawierającymi w swoim składzie majeranek. Działają one antyseptycznie, przeciwzapalnie i łagodnie ściągająco, zmniejszając obrzęk błony śluzowej nosa.
ZAPALENIE GARDŁA
Zapalenie gardła, odczuwane jako ostry, kłujący ból przy przełykaniu, często występuje jako kolejny objaw po katarze. Samopoczucie chorego jest wyjątkowo złe, pojawia się chrypka, suchy kaszel, bóle mięśni, ogólne „rozbicie”, przekrwienie spojówek, bóle głowy i mięśni. W leczeniu ważną rolę odgrywają środki pochodzenia ziołowego, prawoślaz, macierzanka, rumianek, czarny bez, kwiat lipy, babka lancetowata.
Znaczną poprawę przynosi picie maceratów wodnych z użyciem korzenia prawoślazu. Zawarte w nich związki śluzowe nawilżają suche gardło, ułatwia odkrztuszanie i zmniejsza nieprzyjemne drapanie w gardle. Podobne działanie wykazuje wywar z liści babki lancetowatej.
W leczeniu zapalenia gardła, jak również wspomagająco przy zapaleniu oskrzeli, ważną rolę odgrywają tymianek i macierzanka. Wyciągi z tymianku ( Herba Thymi) wzmagają samoistny ruch nabłonka rzęskowego górnych dróg oddechowych, zwiększają wydzielanie śluzu, rozrzedzają zalegającą w gardle wydzielinę i ułatwiają jej odkrztuszanie. Jednocześnie wykazują działanie bakteriobójcze, gdyż zawierają aktywne związki tymolowe (tymol, karwakrol). Olejki zawarte w tymianku wykazują silne działanie antyseptyczne, dzięki czemu zastosowanie ich w roztworach do płukania gardła i tabletkach do ssania znacząco eliminuje dolegliwości związane z zapaleniem gardła.
Wyciągi z ziela macierzanki piaskowej (Herba Serpyllum) i podbiału wzmagają czynność wydzielniczą błon śluzowych w gardle i oskrzelach oraz wyzwalają odruch wykrztuśny. Jednocześnie powodują zmniejszenie napięcia mięśni gładkich górnych dróg oddechowych i ułatwienie odkrztuszania, obejmujące swym zasięgiem również oskrzela.
Lukrecja gładka (Glycyrrhiza glabra) to doskonały środek wykorzystywany do leczenia zapalenia gardła, a również oskrzeli. Działa łagodząco na błony śluzowe, wykazuje działanie wykrztuśne, przeciwzapalne i przeciwwirusowe.
Infekcje górnych dróg oddechowych przebiegają zwykle z wysoką gorączką i bólem mięśni. Warto pamiętać, iż picie naparów ziołowych skutecznie znosi te dolegliwości, a u osób odczuwających dolegliwości żołądkowo – jelitowe, jest jedynym rozwiązaniem.
Kwiat bzu czarnego( Sambuci Flos) wykazują silne działanie napotne i przeciwgorączkowe. W badaniach na ludziach i zwierzętach wykazano, iż po doustnym podaniu wyciągu z kwiatów bzu czarnego stwierdzono działanie przeciwbólowe około 160 razy słabsze, niż po podaniu morfiny. Ponadto zawierają duże ilości witaminy C wspomagającej siły obronne organizmu.
Picie naparów z kwiatu lipy (Tilia Inf.) wzmaga wydzielanie potu, polegające na zwiększeniu wrażliwości na bodźce przesyłane przez nerwy współczulne.
WSPOMAGANIE ODPORNOŚCI
Preparaty wspomagające odporność to chyba najliczniejsza grupa wśród produktów leczniczych pochodzenia roślinnego. Ich działanie w większości opiera się na pobudzaniu komórek układu immunologicznego poprzez podnoszenie aktywności metabolicznej przeciwbakteryjnej komórek odpornościowych, czyli granulocytów, makrofagów i limfocytów.
Granulocyty i makrofagi posiadają zdolność fagocytozy, czyli pochłaniania komórek bakterii, z kolei limfocyty są odpowiedzią organizmu na infekcję wirusową.
Jeżówka (Echinacea purpurea) wykazuje działanie na wszystkie trzy rodzaje komórek układu odpornościowego. Zioło stosowane jest najczęściej w postaci syropów, kropli, czy tabletek. Warto pamiętać, iż jeżówkę należy stosować pulsacyjnie, po siedmiu dniach przyjmowania, siedem dni przerwy.
Kolejne zioło wykazujące właściwości podnoszące odporność, to oczywiście aloes, którego biostymulujące działanie wspomaga mechanizmy obronne organizmu. Następuje wówczas uchwytne pobudzenie czynności enzymów ustrojowych, jak również podwyższenie biologicznej aktywności tkanek chorych i zdrowych. Pod wpływem biostymulatorów poprawia się przemiana materii, nie tylko w poszczególnych tkankach, lecz i w całym ustroju, a jednocześnie następuje przywrócenie naruszonej w nich homeostazy.
Od kilku lat wśród ziół podnoszących odporność dużą popularnością cieszy się vilcacora (Uncaria tormentosa), która oprócz właściwości immunostymulujących, wykazuje właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Obecne w gotowych preparatach pentacykliczne alkaloidy oksoindolowe wzmagają aktywność fagocytów, wpływając tym samym na modulowanie procesów immunologicznych organizmu.
Preparaty pochodzenia roślinnego mają dzięki swoim immunomodulującym zdolnościom zastosowanie nie tylko w profilaktyce kolejnego zachorowania. Istotnym elementem ich działania jest zdolność do skracania czasu trwania infekcji i częściowe zmniejszanie związanych z nią dolegliwości.
Podsumowanie
Zastosowanie fitoterapii w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych nie opiera się obecnie jedynie na tradycjach zielarskich. Coraz częściej mamy do czynienia ze standaryzowanymi preparatami o przebadanej i potwierdzonej skuteczności. Warto jednakże pamiętać, iż żaden kolorowo opakowany preparat głośno reklamowany w mediach nie może się równać ze szklanką gorącej herbaty z lipy.